 Żydzi w Radzyniu. Historia i kultura.
W dniach 27-29 sierpnia 2014 gościła w Radzyniu Podlaskim mobilna wystawa Muzeum Historii Żydów Polskich „Muzeum na kółkach”.Prezentowała historię i kulturę przedwojennej społeczności żydowskiej Radzynia. W rozstawionym na dziedzińcu pałacowym pawilonie z ekspozycją zwiedzający mogli zobaczyć interaktywną mapę naszego miasta, pokazującą jego żydowską historię. Zaprezentowana została również wystawa planszowa, przybliżająca losy Żydów w okresie międzywojennym oraz model sztetl – żydowskiego miasteczka, który ułatwiał zrozumienie roli najważniejszych żydowskich instytucji. Muzeum Historii Żydów Polskich przygotowało ekspozycję wspólnie z wyłonionymi w konkursie lokalnymi koordynatorami.
Uroczyste otwarcie wystawy, z udziałem partnerów lokalnych, przedstawicieli muzeum i zaproszonych gości nastąpiło 27 sierpnia o godzinie 12.00. Wszyscy obecni mogli spróbować, jak smakuje tradycyjna chałka żydowska i obejrzeć zdjęcia przedwojennego Radzynia. Wystawie towarzyszyły wykłady i warsztaty
We wtorek 27 sierpnia edukatorki z Muzeum Historii Żydów Polskich przeprowadziły warsztaty dla młodzieży Bejt Jehudi – przez wieki w żydowskim domu .Zajęcia poświęcone były poznaniu tradycyjnego żydowskiego domu, roli rodziny, a w niej - kobiety i mężczyzny. Uczestnicy mogli zaobserwować ciągłość i zmienność żydowskiej tradycji na przestrzeni dziejów, między innymi dowiedzieć się, jakie są zasady funkcjonowania koszernej kuchni. 
W środę 28 sierpnia dzieci miały możliwość uczestniczenia w zajęciach na podstawie „Opowiadań dla dzieci” I.B. Singera pt.Mały, wielki teatr. Wspólnie przygotowały i ozdobiły scenę, ponadto każde dziecko wykonało własną drewnianą kukiełkę - jednego z bohaterów opowieści. Prace (kartonowe sceny, afisze, kukiełki) uczestnicy warsztatów zabrali ze sobą, by na podstawie proponowanego scenariusza mogli wystawić miniprzedstawienie, na przykład w szkole.
Codziennie w godzinach wieczornych odbywały się w Kawiarni Artystycznej Kofi &Ti projekcje filmów Wyświetlono:„Myśląc o Auschwitz”, „Żydowski kardynał”„Pani spod szóstki”. „Nigdy nie zapomnij kłama攄Twarze nieistniejącego miasta” i „Holocaust - klej do tapet?”
Odbyła się też degustacja potraw tradycyjnej kuchni żydowskiej. Pani Agnieszka Wawryszczuk, nauczycielka gastronomii, przygotowała wraz z młodzieżą ciasteczka rugelach, śledzia po żydowsku, sałatkę ziemniaczaną i placek z bakaliami.
Na placu Wolności można było przez trzy dni oglądać wystawę fotografii „Żydzi radzyńscy”.Wystawa fotografii, opatrzona komentarzem naukowym, została pomyślana jako pomoc dydaktyczna dla placówek oświatowych i kulturalnych na terenie powiatu radzyńskiego i powiatów ościennych. Koordynatorzy lokalni projektu zamierzają udostępniać ją w przyszłości zainteresowanym instytucjom i osobom prywatnym.
W piątek 29 sierpnia Żydzi z Krymu, z pomocą Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej Nowe Jeruzalem w Radzyniu, przygotowali szabasowy wieczór. Były tradycyjne modlitwy, wspólne śpiewy, poczęstunek.. Przy szabasowym stole zgromadzili się ludzie różnych wyznań i kultur. Uroczystość niecodzienna i wzruszająca.Uroczyste zamknięcie projektu nastąpiło 07 września 2014. Aleksandra Bilińska z zespołem Beryozkele zaprezentowała kołysanki w języku jidysz
Trwałym efektem działań jest folder „Żydzi w Radzyniu. Historia i kultura”.Dr Marta Kubiszyn, pracownik naukowy Uniwersytetu Marii Curie -Skłodowskiej, prezentuje w nim nieznane fakty z przeszłości radzyńskich Żydów i opisuje miejsca, ważne dla tej społeczności. Z przewodnikiem w ręku można udać się na spacer po mieście w poszukiwaniu śladów wielokulturowej przeszłości.
Muzeum na kółkach w 2014 roku przyjechało do: Brzezin, Gniewkowa,Izbicy Kujawskiej, Kocka, Krosna, Makowa Mazowieckiego, Mławy, Supraśla, Radzynia Podlaskiego, Tomaszowa Lubelskiego, Tyczyna, Warty, Zduńskiej Woli i Żyrardowa. Wystawę można było zobaczyć również na festiwalach w Krakowie, Piotrkowie Trybunalskim, Olsztynie i Kazimierzu Dolnym. Przywracając pamięć o polskich Żydach i Polakach żyjących w okresie dwudziestolecia międzywojennego przypominamy o potrzebie szacunku dla różnorodności i wspólnej tradycji. Bez tego trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie w wielokulturowym i zróżnicowanym świecie. Koordynatorzy lokalni:
Jolanta Bilska
Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Edukacyjnych przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawał II w Radzyniu Podlaskim
Jakub Marcin Jakubowski
Radzyńskie Stowarzyszenie dla Kultury Stuk- Puk
Szczegóły projektu: www.jewishmuseum.org.pl/muzeumnakolkach
Realizacja projektu byłaby niemożliwa bez bezinteresownego wsparcia instytucji i osób prywatnych
Koordynatorzy lokalni składają szczególne podziękowania następującym osobom i instytucjom:
Partnerzy lokalni:
Miasto Radzyń Podlaski
Witold Kowalczyk-Burmistrz Miasta Radzyń Podlaski
Piotr Sławecki - naczelnik Wydziału Promocji i Rozwoju Miasta
Powiat Radzyński
Starosta Lucjan Kotwica
Wicestarosta Anna Bogutyn
Kierownik Wydziału Spraw Społecznych Bogdan Sozoniuk
Dr Marta Kubiszyn, UMCS Lublin- opracowanie merytoryczne folderu „Żydzi w Radzyniu. Historia i kultura”
Kawiarnia i Herbaciarnia Artystyczna Kofi&Ti
Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej Nowe Jeruzalem
Pastor Tomasz Mańko
Beata Szczeszek
Biblioteka Miejska im. Zenona Przesmyckiego
Dyrektor Halina Pieńkus
Dr Grażyna Dzida
Prezes Radzyńskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Edukacyjnych przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II w Radzyniu Podlaskim
Pani Agnieszka Wawryszczuk- przygotowanie tradycyjnych potraw żydowskich
Justyna i Jakub Jakubowscy- projekt graficzny folderu
Jakub Michał Bilski- fotografie współczesne do folderu
|
